انتخاب عصاره گیر مناسب جهت ارزیابی آهن قابل استفاده در درختان سیب در خاک های آهکی استان آذربایجان غربی

کمبود آهن که عمدتا به صورت کلروز بین رگبرگی در برگ¬های جوان بروز می نماید به عنوان یکی از اختلالات مهم تغذیه ای در سیب به ویژه در خاک¬های آهکی مطرح است که به شدت عملکرد و کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد. ارزیابی وضعیت آهن قابل استفاده برای گیاهان توسط عصاره گیرهای شیمیایی بسیار مهم و ضروری می نماید. در این پژوهش تعداد 27 نمونه خاک از عمق 0 تا 30 و 30 تا 50 سانتیمتری و 27 نمونه برگی از باغات سیب حومه شهرستان ارومیه مبتلا به کلروز متوسط، کلروز شدید و بدون کلروز (سبز) برداشت گردید. عصاره گیرهای مورد استفاده برای استخراج آهن قابل استفاده در نمونه¬های خاک عبارت بودند از: edta، dtpa، edta¬+¬nh4hco3، dtpa¬+¬nh4hco3 و 0.05 n hcl+0.025 n h2so4. عصاره گیر¬های مورد استفاده برای استخراج آهن فعال در بافت برگ نیز عبارت بودند از: dtpa 0.005 m (در برگ خشک)، hcl 1 m (در برگ تازه)، hcl 1 m (در برگ خشک)، hcl 0.1 m (در برگ خشک). شاخص spad با دستگاه کلروفیل سنج spad-502 اندازه گیری شد. نتایج نشان داد میزان بی کربنات خاک در باغ های کلروزه بیش از خاک درختان بدون کلروز بود. بر اساس شاخص آنیون بی کربنات باغات سیب مورد مطالعه در سه گروه: باغ های دارای کلروز شدید با بی کربنات بالای 5/4 ، کلروز متوسط با بی کربنات بین 8/2 تا 5/4 و بدون کلروز با بی کربنات کمتر از 8/2 میلی اکی والان بر لیتر طبقه بندی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده های آهن قابل استخراج با 0.05 n hcl+0.025 n h2so4 نشان داد بین باغات بدون کلروز و کلروز شدید اختلاف آماری (01/0?p) وجود داشت. براساس وجود همبستگی مثبت و معنی داری(01/0?p) بین شاخص spad و آهن قابل استخراج با 0.05 n hcl+0.025 n h2so4، می¬توان گفت 0.05 n hcl+0.025 n h2so4 در مقایسه با سایر عصاره گیرها، عصاره گیر مناسب برای خاک-های آهکی مورد مطالعه می¬باشد. نتایج نشان داد که بین مقدار آهن فعال قابل استخراج با 1 m hcl و dtpa 0.005 m در گیاه و شاخص spad همبستگی معنی داری وجود داشت. براساس وجود ضریب همبستگی بالا بین dtpa 0.005 m (در برگ خشک)، شاخص spad و آهن فعال در مقایسه با عصاره گیر 1 m hcl (در برگ تر)، عصاره گیر dtpa 0.005 m به عنوان عصاره گیر مناسب برای استخراج آهن فعال در گیاه تشخیص داده شد. نتایج مطالعات رگرسیونی چند متغیره گام به گام نشان داد که شاخص spad در برگ درختان سیب مورد مطالعه با بی کربنات محلول 82 درصد همبستگی دارد. براساس مطالعات رگرسیون چند متغیره، می توان مقادیر شاخص spad را با استفاده از بی کربنات محلول خاک و آهن قابل استخراج با عصاره گیر0.05 n hcl+0.025 n h2so پیش بینی کرد.